igr syllabus maharashtra नमस्कार मित्रांनो! तुम्ही नोंदणी व मुद्रांक विभागाच्या गट ड (शिपाई) पदासाठी अर्ज केला असेल, तर तुमच्यासाठी ही अत्यंत महत्त्वाची माहिती आहे. परीक्षेची तारीख जवळ येत असून, परीक्षेचा अभ्यासक्रम (Syllabus) आणि परीक्षेचे स्वरूप (Exam Pattern) नेमके कसे असेल, हे जाणून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे.
अलीकडेच जाहीर झालेल्या माहितीनुसार, ही परीक्षा 1 जुलै ते 8 जुलै दरम्यान होणार असून, IBPS या संस्थेद्वारे घेण्यात येणार आहे. त्यामुळे परीक्षेची काठिण्य पातळी आणि प्रश्नांचा दर्जा चांगला असण्याची शक्यता आहे. चला तर मग, या परीक्षेचा सविस्तर अभ्यासक्रम आणि स्वरूप सोप्या भाषेत समजून घेऊया.
परीक्षेचे स्वरूप आणि गुणविभागणी (Exam Pattern and Marks Distribution)
परीक्षेचे स्वरूप खालील तक्त्यामध्ये सविस्तरपणे दिले आहे:
| अ.क्र. | विषय (Subject) | एकूण प्रश्न | कमाल गुण | परीक्षेचे माध्यम | कालावधी |
| 1 | इंग्रजी (English) | 25 | 50 | इंग्रजी | 30 मिनिटे |
| 2 | मराठी (Marathi) | 25 | 50 | मराठी | 30 मिनिटे |
| 3 | सामान्य ज्ञान (General Knowledge) | 25 | 50 | मराठी व इंग्रजी | 30 मिनिटे |
| 4 | बौद्धिक चाचणी / अंकगणित (Reasoning & Aptitude) | 25 | 50 | मराठी व इंग्रजी | 30 मिनिटे |
| एकूण | 100 | 200 | 120 मिनिटे |
परीक्षेची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये (Key Highlights of the Exam) igr syllabus maharashtra
- एकूण वेळ: परीक्षेसाठी एकूण 120 मिनिटे (2 तास) वेळ दिला जाईल.
- एकूण प्रश्न व गुण: परीक्षेत 100 प्रश्न विचारले जातील आणि प्रत्येक प्रश्नाला 2 गुण असतील. म्हणजेच, परीक्षा एकूण 200 गुणांची असेल.
- IBPS पॅटर्न: ही परीक्षा IBPS (Institute of Banking Personnel Selection) घेणार असल्याने, प्रश्नांची रचना आणि काठिण्य पातळी बँकिंग परीक्षेसारखी असू शकते. त्यामुळे वेळेचे नियोजन (Time Management) करणे खूप महत्त्वाचे ठरेल.
- नकारात्मक गुणपद्धत नाही (No Negative Marking): उमेदवारांसाठी ही सर्वात दिलासादायक बाब आहे. या परीक्षेमध्ये चुकीच्या उत्तरांसाठी गुण कापले जाणार नाहीत. त्यामुळे तुम्ही सर्व 100 प्रश्न बिनधास्तपणे सोडवू शकता.
- पर्यायी उत्तरे: प्रत्येक प्रश्नासाठी 5 पर्याय दिले जातील, ज्यापैकी तुम्हाला योग्य पर्याय निवडायचा आहे.
विषयनिहाय अभ्यासक्रम आणि तयारी (Subject-wise Syllabus and Preparation Strategy)
१. इंग्रजी (English Language)
- यामध्ये प्रामुख्याने इंग्रजी व्याकरण (Grammar), शब्दसंग्रह (Vocabulary) आणि आकलन क्षमता (Comprehension) यावर भर दिला जाईल.
- महत्त्वाचे घटक: Reading Comprehension, Error Spotting, Fill in the Blanks, Synonyms & Antonyms, Sentence Rearrangement.
२. मराठी (Marathi Language)
- मराठी विषयामध्ये व्याकरण, म्हणी, वाक्प्रचार आणि उताऱ्यावरील प्रश्नांचा समावेश असेल.
- महत्त्वाचे घटक: मराठी व्याकरण (नाम, सर्वनाम, विशेषण, क्रियापद, काळ, इत्यादी), शब्दसंग्रह, समानार्थी व विरुद्धार्थी शब्द, वाक्प्रचार व म्हणी, उताऱ्यावरील प्रश्न.
३. सामान्य ज्ञान (General Knowledge – GK)
- हा विषय मराठी आणि इंग्रजी दोन्ही भाषांमध्ये असेल. यामध्ये चालू घडामोडी (Current Affairs) आणि मूलभूत सामान्य ज्ञानावर प्रश्न विचारले जातील.
- महत्त्वाचे घटक: महाराष्ट्राचा इतिहास, भूगोल आणि नागरिकशास्त्र, चालू घडामोडी (महाराष्ट्र आणि भारत), विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, क्रीडा आणि पुरस्कार.
- तयारीसाठी मागील ६ महिन्यांच्या चालू घडामोडींवर विशेष लक्ष द्या.
४. बौद्धिक चाचणी आणि अंकगणित (Logical Reasoning and Quantitative Aptitude)
- हा विभाग उमेदवारांची तर्कक्षमता आणि गणितीय क्षमता तपासण्यासाठी असतो. IBPS पॅटर्नमुळे यातील प्रश्न थोडे वेळखाऊ असू शकतात, त्यामुळे सरावाला खूप महत्त्व आहे.
- बौद्धिक चाचणी (Reasoning): अक्षरमाला, संख्यामाला, सांकेतिक भाषा, नातेसंबंध, बैठक व्यवस्था (Seating Arrangement), तर्क व अनुमान.
- अंकगणित (Aptitude): संख्याज्ञान, सरळव्याज व चक्रवाढ व्याज, नफा-तोटा, सरासरी, काळ-काम-वेग, टक्केवारी (Percentage).
नोंदणी व मुद्रांक विभागाची शिपाई पदाची परीक्षा जरी गट ड स्तराची असली, तरी IBPS पॅटर्नमुळे स्पर्धेत टिकून राहण्यासाठी योग्य नियोजन आणि भरपूर सराव आवश्यक आहे. नकारात्मक गुणपद्धत नसल्याचा फायदा घेऊन सर्व प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न करा. परीक्षेसाठी खूप खूप शुभेच्छा!
